Бана Гайтукаева — Нохчалла.com — Чечня, чеченцы, обычаи, традиции, история и многое другое
Бана Гайтукаева

Бана Гайтукаева

БАНУ УБИЛА БОЛЬ ЕЕ ВЕЛИКОГО СЕРДЦА
Поэтесса Бана Гайтукаева пришла в этот мир 23 февраля. Родилась в день, отмеченный великой скорбью ее народа. С этой отметиной она прожила свой краткий, как полет кометы, век, омраченный еще в материнской утробе. Ей было бы сегодня всего 47. При жизни Бана отказывалась праздновать свое рождение, черный день ее любимой Чечни. Но мы все же не можем не отметить его, ибо поэзия Баны и ее нравственный пример — луч света для нас.
Ей было отпущено мало времени, и все же она умерла счастливой, успев познать главное: что высшая мудрость бытия -в любви. Уходя, Бана оставила нам драгоценный, всей ее высокой и печальной жизнью оплаченный завет: «Живите, любите друг друга и эту землю, а скорбь я унесу…» Мы с благодарностью принимаем ее дар.

БIАЬРГАШНА БIАЬРЗЕ ХИЛЛА …

БIаьргашна бIаьрзе хилий
Яха боху соьга.
Лергашна къора хилий,
Лела боху соьга,
Маттана догIа тоха
Iама боху соьга,
Ас шун бакъдерг доьху дела,
Со галъяьлла боху соьга,
Елхаран метта соьга
Тахана ела боху,
Еларна мета соьга
Тахана елха боху,
Лайн амалш йолчу нахах
Элий лара боху,
Дела воцу мунепикъаш
Соь къобалбе боху.
БIешерийн мур бу боху
Иштта чолхе хIуттуш,
Керла пачхьалкх кхуллу боху,
Маьрша синош дойуш,
КIант шен ден дуьхьал хIоттар
ГIиллакхе ду боху.
Вашас ваша цIийла керчор,
ГIазот хуьлу боху.
БIаьргашна бIаьрзе хилла
Лела ца ло, лела!
Лергашна къора Хилла,
Яха ца ло, яха!
Когах хьерча къинойн маша,
Цо галдоху болар,
Сан Нохчийчоь, мичхьа ду-те
Хьан лазамийн доза?
Со хьан Iуьйре леха йоллу,
Дитна пелхьойн ловзар,
Со хьан суьйре лаха йоллу,
Бицбеш хилла хьовзам,
Со дIайоьду лаха, делахь,
Хьан лазамийн доза,
ЦIийлахь Iуьллу сан кортали
Соьга хьоьжу доьхна…

 

* * *
Со йинчу дийнахь…
Марчонна юьхьигаш
Тега д1адолало 1алам.
Со йинчу дийнахь
Делха д1адолало тезетахь дахар.
Со а йоьлху цуьнца
Со йинчу дийнахь
Миэл бала барз боцуш беллачу нехан
Сан синна т1е дуьжу,
Со йинчу дийнахь…
Къинт1ера довлалаш, доттаг1ий.
Со тойнехь шайца ца 1арна,
Со йинчу дийно,
Дуьненчу а далаза
Хьийзинчу сан синан мохь
Сан лере кхоьхьу,
Со йинчу дийнахь…
Йина де сан дан а дац,
Сан са а д1адоьду.
Дуьненчу а далале лазийначу
Сан сина йина де хуьлу?
Со йинчу дийнахь…
Той дицдой, миска са
Д1адоьду Г1ум-Азе делха…
Со йинчу дийнахь…
Йина де-м сан дан а дац,
Амма ду — дуьненчу далаза
Са дийна де…
ГIелъеллий хьо? КIадъеллий хьо?
Хьайн корта сан кара биллий,
Цхьа жимма садаIахьа,
Цхьа жимма дог дастахьа…
Са маьрша, дог довха,
Куьг цIена Нохчийчоь!..

 

* * *

ДIаелла неIарш, дIаелла!
Кхин цхьа седа а
ДIабай хьан стиглара,
Кхин цхьа узар дели
Хьан кийрара,
Цхьа каш совдели,
Кхин цхьа чурт тIекхийти
Хьан латтана.

* * *

Зама! Ма сихъелла йоьду хьо
Ла ца дугIуш сан дехаре,
Сан лозучу сил а хьалхаяьлла,
Сан Iийжачу дагна тIоьхула яьлла,
Ма сихъелла йоьду хьо,
Ма сихъелла йоьду хьо,
Хьайн тулг1ешлахь со
Ма йигахьа со анайистан дозане.

* * *

ХIун дийр ду? Дахаран лай хилла
Деха вай хIора а,
ХIаллакво-кх Iедало дIааьлча
Бакъ долу дош,
Цундела ницкъ боцуш йисина-кх со,
Сайн дагца къийса,
Леча а хьожийца, кечделча шен тIемаш, стигла.
Оф-фай, ма гIелъелла со,
ДоттагIа, цхьажимма ойлаеш,
Сацахьа соьца.
…Дахаро техкадо кху хенан Ширделла ага,
Харцоно гIелбина бодане шен гаьнгали.

* * *

Тоийта!
Ма де и кIезга къамелаш:
ДIо дехьа – ялсаманехь беха нах,
ДIо цигахь – ма луъу ког хеца хьайна,
Нохчийчоь – дош дац и.

* * *

Устала ли ты? Намекни.
Голову на руки положи,
Хотя б немножко, отдохни,
Душу мне поведай, расскажи…
О, свободная, сердцем теплая,
Рукою чистая, Чечня моя!..

* * *

Откройте двери все, откройте!
Еще одна звезда твоя
Погасла вмиг на белом свете,
Еще один стон – свидетель я,
Грудь твоя из себя исторгла,
Больше стало здесь могилой,
Еще одна тень чурта* легла
На земле твоей малой.

* * *

Время! О, как быстро и долго мчишься ты,
И не трогает тебя призыв печальный мой,
Боль в душе – не угнаться, за тобою версты,
Через скорбное сердце путь вершишь ты свой
О, как лихо ты несешься,
О, как лихо вьешься,
На волнах своих легко
Не неси ты далеко!

* * *

Что делать? Жизнь совсем на всласть –
Покорны мы, как слуги ей,
Ломает грубо всех нас власть,
Когда не гнемся перед ней,
И потому бессильна я
Вести спор долгий с сердцем страстно,
Так старый сокол, свесив крылья,
Глядит на небо все напрасно.
О, Боже, как же я устала,
О, Боже как же я сдала!
Повремени же, друг, постой,
И с мыслью согласись простой,
Что мы не властны, как ни жаль,
Над жизнью, все бегущей в даль.

* * *

Довольно!
Не ведите жалкий разговор:
Вот там мол – в раю люди живут,
Вот там мол – царит покой, везде уют.
Чечня, – это голосов ложных хор.

Тоийта!
Яхийта шайн алаша цигахьа,
Ялсамани лаха, даха шу цигахь,
Сискало йина къонахий,
Барзакъо къагийна мехкарий,
Шайн синан кIезгалла бехке ен цулла.
Ма хьае Нохчийчоь,
Цуьнан кхин а кIентий бу
Цунна тIехIитта…

* * *

ГIаргIулеш дIайоьлхуш
Цаьрца сан са а дилхина,
Амма уьш цIайогIуш
Со цаьрца ела-м ца кхиина…

* * *

Дохк хьерча сан бIаьргех,
КIайн марчо ва хилла,
Сан гуьйре, хьоьга-м ца байбели
Тахна сан бала,
Дерз лета сан дагах.

* * *

Эх1, Дуьне! Хьо тIарал гатдина суна,
ХIоттабеш бIаьргаш чу бода,
ХIара дахар иккхира йогучу цIерга,
Стигланаш хIитаеш гуора.

* * *

ДIа ладоьгIча хIара дуьне гатлуш
Ду-кха тIаьхь-тIаьхьа,
Тхан дех дисна коввий, керттий санна…

* * *

Кху дуьненчохь дика мел деха,
Кхачалур яц вуонан мекха…

* * *

Ас лазам алий хьох, Дахар?
ОьгIазло-м йийр яц ахь суна?
Ас Iийжам алий хьох, Дахар?
Дог догу. Ницкъ лохьа суна.
Ас Туьйра алий хьох, Дахар?
Сийначу геналлехь дIадай сан туьйра.
Хазалла алий хьох Дахар?
Ахь кIиллой бийр баций декъал?
…ХIун ала ас хьох, хIун ала?
Сел мерза, сел къаьхьа туьйра.

Довольно!
Туда, в свой рай, коней гоните,
Там живите – поживайте,
Вы, джигиты – от чурека, девы –
От обновы, что душою нищи.
Вы себя судите строже.
С Чечнею не шутите,
Есть у нее сыны на страже,
Что за нее в ответе.

* * *

Когда журавли улетали на юг,
Плакала с ними душа моя,
Но, когда они прилетели вдруг,
К ним на праздник не успела я…

* * *

Белым саваном туман
Застилает мне лицо
Моя осень, – ты обман:
Горе всходит на крыльцо.
Оно вновь, как прежде, вьется,
Дождь колючий в сердце льется.

* * *

Эх, Мир! Ты стал для меня с наперсток вдруг,
Тьма кромешная – не продрать глаза,
Жизнь эта ввергалась в жуткий адов круг,
Ниц упали голубые небеса.

* * *

Чем дальше, чем дольше – мир становится тесней.
Как отчий дом, ворота, скамейка перед ней…

* * *

Пока добро для мира явь,
Будет всегда в силе зла ржавь…

* * *
Поведать ли мне боль о тебе, Жизнь?
Не откажешь ли в ласке мне?
Поведать ли мне Скорбь о тебе Жизнь?
Сердце горит. Дай силу мне.
Поведать ли мне Быль о тебе, Жизнь?
В синей дали растаяла она.
Поведать ли мне Красу твою, Жизнь?
Черни, как всем известно, – грош цена.
…Что поведать мне о тебе, не знаю я,
О сладкая, о горькая, сказка моя!

 

Журнал «ДОШ»

Добавить комментарий

Оставить комментарий