Ала ца дита – бехкбаккха хIума ца дита
Аматаш баха – кIирвоьлла вехха леррина хьежа
Ант даккха – гIалат каро, сакхт даккха; дерт дан
Аттачу вала – халонаш лахъяла; гIуллакх юкъал тIехдала
Атта хета – вай хета; атта ду мотта
Бага экъан тIе яккха – анталвала, цец-акъвала
Бакъхьачу кховда – юьхькIайчу, нийсачу; са яьн йолчу
Бал тан – аьтту бала, аьттоне дерза
Бале вала – шех бала бан, бохам баккха, новкъа гIерта
Балди тIе дума хьекха – тов-товриг дийца /ала/; цхьаьннан йилбаз хьаста
Баргол /буржал/ тоха – вехка; къовла
Барзо лоцчуьра лаца – вортан тIера /лаг лаца/
Басах тила, сибтах воха – бос бахьа, сибат дан, хийца-дала
Баьрчче /ваккха/ вала – тоьллачу метте, сийлахьчу
Бегаш тIера дIадала – дов гена дала; низам чIагIдала; той тезете дерза
Берам баккха – велха /й, б, д/
Берг таса – кура хелхар дан
Берзан гIулг юккъехула /даккха/ дала – барт иэгIа
Ботт а тIехь вовза – дукхе-дика вовза
Буй буза – хIума кара кхача, са яккха
Бурч йохка – жоьпе озо, дов дан
Бух ахка – бух талла, бухара, орамера дуьйна талла, зен
БIаьрг бада – дог дала, чам бан
БIаьрг буза – бIаьрг Iабо, Iаба; дог реза дан
БIаьрг /хила/ лаца – цхьана вуочу адаман дог даха, и Iаткъам цамгаре, бохаме берза
БIаьрг тоха – хьажа, дIасахьажа
БIаьрга Iитта –бехк баха; бIаьра хьалха иэхьа
БIаьргаца важа – хьаьжча а, гича а там, тоам хила
БIаьргашна дуьхьал пардо тийса – хIилланаш лело
БIе яккха – малар мала /I00 грамм/, кад тоха
БIостанехьа верза – дуьхьалвала; дегабаам бан
БIозза ала – дукха дийца
Вала /хIотта/ вожа – доркъанна вожа; чIогIа холчу хIотта; лечу хьола тIе вала
Васхал яккха – баьрчче /гуччу/ яккха
Векхчуьра вала – шена гIайгIа балучу хьоле вала; тIера вала
Вирах Iеха – вон мохь хьекха
Вовшийн /пехаш/ тIамарш яа – къиза, дера вовшех ла-та
Вота тухучу тIе вала – кхоччуш къийвала, гIуллакхаш тишдала; орца доккхучу тIе вала
Гай дийца – гай хьехо; юург-мерг хьехо
Гала-гIожмех ловза – берашха лела; пайда боцург лело
Генна дIадилла – эсе дилла, цкъачунна ца хьехо
Ги волла – ги хао, тIелаца, дIатекхо
Ги хаа – тIевожа, ша дIатекхавайта
Гома хьежа – цабезамца
Гонна ваха – гуо баккха
Гоьл тIехь ког кхаба – гоьл тIе ког а биллина Iан; кура Iан
Гур богIа – тешнабехк бан /кечбан/
ГIант къийса – дарж къийса
ГIенах гIовла хийша – гIенах тIехIитта
ГIодаюккъе тIехаа – шеко йоццуш охьатаIо, эшо
Дагара хаийта – деган лаам бовзийта; эвхьаза вала
Дагна даьтта хьакха – дагна тамехь дерг ала, дан
Даг тIера вожа – дог дала, чам бан, чекх са ган; сий дан
Даг тIе хIотта – чIогIа новкъа хила; чIогIа везавала
Даг тIе шайтIа хаа – амале вала, синкхетамах хер а вел-ла, дуьхьалвала, шайтIан мукъаваха
Даш тIе хаа – цхьа дош /я фразеологизм/ кест-кеста къа-мелана юкъакхийса; ша аьллачунна тIера ца вала
Даш тIехь лаца – аьллачух пайдаэца; ойла а ца еш, аьллачунна тIехь чIагIван
Даш тIехь саца – аьллачунна тIехь, барт бинчу тIехь
Даша юккъе эккха – юккъехула шениг дийца
ДаI тIе туьха тийса – Iовжаме дерг юх-юха дийца, дог этIо, чов кIамъян
Даьтта а хьоькхуш, корта баккха – хаза а дуьйцуш, цIела керчо, хIаллакван; тешнабехк бан
Де даа – де такха, сакъера, самукъадаккха
ДегI кIелхьарадаккха – дегI дадо, кхерамна генадаккха
ДегIан бустам коша бахьа – кхалха
ДегIах хьацар даккха – къахьега
Деза детташ дийца – доцчух хIума дан; дашца дозаллаш дан
Дера дилла – хьаьшна, аьтта дIадаккха, дIаиэдан
Дестош дийца – доцург тIе а детташ; долчул сов
Дехьа-сехьа вала – вахна-ван /хьажахIотта/
Дешнаш дайа – эрна лен, дийца; кхочуш ца деш, дита
Диканах дог дилла – диканах тешам бан
Динарг дита – къинтIеравала; бекхам ца бан
Динара восса – паргIатвала; куралла йита, схьаиэ, ша лакхара а ца хеташ, массаьрца а нисвала
Дог даккха – чам байа; бенцахетаре, цабезаме вига
Дог охьа – дагахь дерг дIадийца; деган лаам бовзийта
Дог-пах охьадилла – эсала караваха; шадерг, хIума ца лачкъош, дIадийца; къайле ца хила
ДогIанах ведда чухчари кIел эккха – цхьана бохамах ведда вукху бохамна кIелаваха
ДогIанах елха /в, б, д/ – чIогIа, дукха елха
Докъан полла бина вахьа – барми тIехь /кешнашка/ айина вахьа; дегIана дола ца далуш я нуьцкъала айина вахьа
Доркъанна /доркъане/ вожа – сингаттамна кIел саца; гIайгIанна вожа
Доцург дийца – харц лен, дестош дийца
Дош даккха – чIагIо яйта; дош далийта
Дош доцург дийца – цаоьшург, пайдабоцург; IаIам хин-боцург дийца
Доь дайа – хIу кхачо; лар йоцуш дIадаккха
Дукха ла дегIа – ладоьгIуш дукха хан яйа, сатийса
Дуьне лаха – хьал-бахам гулбан, стамбан
Дуьненах дог дилла – Iожаллина къера хила
Дуьненна а дарвала – массарна а, массо хIуманна а чIогIа оьгIазваха, реза ца хила
Дуьхе гIерта – бахьане; хиламан, долчун даге гIерта
ЖоьжагIати яккха – къинош лето, Iеса лела
Жинийн хьу кхета – жинийн цамгар кхета; аттачу бал-хах тIера ца йолу цамгар кхета
ЖIов дIаяккха – кураллех вохо, могшалла талхо
Зайл /тоха/ бетта – гIайгIа бан, бух кечбан
Захало дийца – гIуллакх хиндолччу агIор къамел дан, хаза дийца
Зуд хьекха – зуьдалла лело; стаг шегахьа воккху зуьдал-ла мел дерг лело, дийца /Хьалхара/ зIар дIадаккха – дуьхьало дIаяккха
ЗIок етта – Iиттарш ян, марсаваха, иркарахIитто
ЗIок а тоьхна, дита – дола а дина, дита; жимма а кхаьллина, кхин дIа ца яа
Ижу лаха – /теллина/ юург лаха
Ирхо яккха – хьуьнар дала, лакхе яккха
Иъ-миъ баха – ийзавала; хецца, ма-дарра дIа ца олуш, тийсалуш, соьцуш дийца
Йист-бIаьрга лелха – цхьаннах тера лен, лела /кхаьрдаш/
Йист яккха – чекхдаккха, цхьана хорша дерзо; дIадерзо
ЙогIург яккха – хьакъ ерг, яккхалург
ЙогIург дIаяла – хьакъ дерг, боггIу мах
Йожуьйту-уш яхийта – сих ца луш, меллаша
Йома тилла – цхьа тема дан, ледара кхочушдан
Йорах /дорах/ ца дита – зен-зулам дан, бекхам бан; дох-коваккха
Йорт етташ лела – ваьлла /сиха/ лела
Йорт эца – болар сихдан, сихчу боларехь /ваха-ван/
Кад тоха – малар мала
Ка къийла – писвала, писвола
Ка къовса – хьуьнар, ницкъ къовса
Караеънарг тIетоха – дера лата
Ка хьакха – шортта шен долаяккха; вуо, шога хьаста
Ка яхийта – юьстах яккха, лачкъо; каде хьаьвзина, шор-тта даккха /яккха/; куг /куьйгаш/ тоха
Ка яла – аьттуо бала, кхиа
Кийрахь вахкавала – хьагI есто, кхехко; ша-шена дагна ницкъ бан, шен са даа
Киса дуза – шортта ахча даккха; са яккха
Когабуьхьар лела – бай-йн ког а боккхуш, къийлалуш, новкъарло ца ярхьама; неслахь хила
Кога ваха – гIеметтахIотта
Коган кIело хила – тешаме накъост, гIортор хила
Ког коша шарша – валарна гергаваха
Ког хецца дIавижа – сапарггIат
Ког хьекхийта – йоIаца ирахь Iан, цуьнан ойла тIома яха
Корта айа – куравала; иэхь хета, вага хIума доцуш корта айина лела /ваха/
Корта бахьа – Iехо; ойланца шегахьа ваккха /яккха/
Корта бетта – дехар дан
Корта кара билла – шадерриг кхечунах тешо; эсала ка-раваха
Коча ваха – девне вала; лата чугIерта
Коча таса – цхьаъ цхьанна тIехеца, девне ваккха; питана таса; тIевожо
Коша дахьа –цхьа къайле шеца коша яхьа
Коша хьежа – валарна гергаваха
Коьрте дала – маларо кхоччуш вахо; малар сиха коьрте кхача; цхьа хIума бале дала
Коьшкала хаа – тIехаа, тIевожа, бале вала
Куй билла – билгалонна, тоьшаллина, меттиг дIалоцуш; чекхдоллучу нисвала, гучу а ваьлла, сихха дIаваха
Куй буьтучу /буьттучу/ кхача – сийдоцчу вала; сий дан, юьхьIаьржахIотта
Куралла детта – дезадетта; кура лела, кура дийца, пе-бетта
Куьйгаш тоха – йоIана, зудчунна хийрачу стага куьг тIедахьа; маIзар дан
Куьйгаш довхачу хица дила – ламаст: тIехьийза йоI кхечуьнга маре яхча
Куьйгаш Iитта – юкъ-кара болх бан; муьшканаш ян, эв-хьаза вала
Куьйге /баха/ бахийта – барт-машар бан, вовшийн къинтIерабаха; маслаIат дан
Кхаж бала – аьтто бала
Кханенаш яхка – кхана-кхана бохуш, хан тIаьхьатетта
Кхетта вала – цIеххьана, сиха кхалха
Кхечу экъан тIе даккха – кхечу гонна тIе даккха, маьIна, Iалашо хийца
Къа деха – сардамаш дихка
Къамкъарг /лаг/ лаца – охьатаIо, иэшо, таIзар дан
Къап-къарс эккхийта – йоккха гIовгIа /ченан кIур/ якк-ха; чохь хелхар дан
Къа ца хетарийн карадаха – дог ца лозучийн карадаха
Къаьхьа къаста – вас еш, девне
Къечалг эца – тиша хIума, вовшах ялла йоллуш
Къила ваха – къа тIе лаца, бехкана къера хила
Къовзийна яла – цхьажимма, йоккхачух жим-тIамма
Къурд ала – эшна лара, къаро ян
КIаж-мехаладаккха – коьртах даккха; тидам тIебахийта
КIайчу маттахь цхьана хала – вовшех марзо эца
КIелдIахула хьежа – къайлах, хьажар ца лацалуччу агIор; цабезаман, тIех эхь хетаран билгало
КIесархье ваха – синкхетаман уггаре лахарчу тIегIан тIе вала, гIан-набаршка, тамтаршка ваха
КIел ког таса – тешнабехк бан, новкъарло ян
КIесаркIаг гайта – букъ берзо, дIаваха
КIомсарш гайта – луьра дуьхьало ян
КIумс ата – корта ата, коьртах хIума тоха; етта, жоьпе озо
КIур байа – доь доцуш, мел верг хIаллакван
КIур хилла бIаьрга хьовза – чIогIа бале вала; вуо Iаткъа
Лам-латта къовса – къовсаме, тIаме вала /доза, шу къовса/
Латта эрна хьеша – шена а, нахана а пайденна воцуш ваха Лаьтта восса – долчун нийса хьесап дан волавала, кхета, меттаван
Лаьхьа хилла дуьхьал яла /вала/ – къардайна; кхета, юхаяла дагахь а йоцуш
Легашка хIотта – бале дала; марахдала
Лергах мехий даха – кIордадаллац, диц ца лучу хьола тIе кхаччалц дийца
Лерах тоха – дIахаийта, дIадийца
Лерган дуьхьиг ца охьа – ла доггIане а ца догIа
Лерехь /века/ цIийза – уллехь, юххехь века; дукха лен, велха
Лечкъарчех ловза – пайдабоцург лело, вовшех лечкъаш хIилланаш лело
Ловцаш /лугIа даккха/ баха – хасто, декъалван, баркал-ла ала
Лол /тоха/ бетта – гIийла бахьанаш лело, кIел ца виса /къар ца вала/ гIерташ, цхьацца тема дан
Мара ирах тоха – куралла дета; даг тIе куралла йосса
Марах даккха – дохковаккха
Маре ваха – зудчунна тIеваха
Махках /ваккха/ даха – халкъ нуьцкъала шен махкара кхечу махка дIадига
Махьар шахьаре дилла – зуда ялор кхайкхо, ловзар дан
Мер кIел эха – дукха улле, юххе
Меттан боьххьехь диса – дIаала сакIамлуш, дага ца догIуш диса; дагадан доллуш
Мотт бастийта – ламаст: несана йистхила бакъо яла, некъ баста; вистхилийта, схьадийцийта
Моханаш кхехьа – кест-кеста моха тIеян, велха-чIеIа, оьгIазъэха, девне-цIогIане вийла
Мохе-малхе вала – нахана юккъе вала, чу-ара вала, во-лавала; дехьа-сехьа ваха-ван
Мур бахьа – хан-зама такха; цхьа хан такха
Накхош /настарш/ иэхьа – боьршалла карзахъяха, дер-зина накхош /настарш / бIаьрга Iитта
Наха сагIа ца лучу ваккха – сий дайа
Некъ бехка – некъ къовла, маьрша ца бита
Некъ бита – некъан маршо яла, новкъарло ца ян
Некъ лаха – таро-аьтто, вевза-везарг-мотт лаха
Некъ лаца – зуда /юьгуш, ялош/ нускал эцна богIучарна некъан хьовзам баккха, некъ бехка /кхоан дуьхьа/
Некъ нис ца бала – некъан аьтто ца хила, даьхьнарг кхочуш ца хуьлуш юхаверза
Ненан цIе /Кеса/ Пака ю моттийта – ласто, вего, кхак-ха бего, таIзаре оза
Несала ваха – декхарийла, бехкала ваха; цхьаьннан куьйга кIел ваха
Несаршха мотт кхаба – несарий санна, вист ца хуьлуш, мотт кхобуш / ца ваьхьаш, ца хIуттуш/
Неслахь хила – декхарийлахь хила; шен лаамехь воцуш, кхечун куьйга кIелахь хила
Нехан луур дала – нах кхардо, бело
«НеI-неI» бахийта – готта хьовзо, неI лохучу тIеваккха
Нитташ тIе вилла а ца мегачу ваккха – сий дайа
Новкъара нацкъара яккха – лачкъо, тало, шена ерзо; новкъарло ечуьра дIаяккха
Нохчий матттахь ала – кхетачу /агIор/ маттахь; дIабохучух ца кхета бахьана доцуш
Нуьйр тилла – куьйга /кога/ кIел вало; муьтIахь ван
Обарг вала – Iедалх, чIирах ведда къайлаваьлла лела
Ойла човхо – ойла эккхо, тIаьхьара яккха, яйа
Оппа даха – хьошалгIа /берийн лексика/
Орам талла – бух талла /ахка/; бухара талла
Орамца бухдаккха – кхин юха ца даьндолчу агIор, буха хIума ца дуьтуш; меттахIотта бахьана ца дуьтуш
Ор даккха – ямартло, тешнабехк кечбан
Ор чу эккха – шен бехкенна хIаллакьхила, юьхьIаьржа хIотта
ОхьаIеттадайта – охьадиллийта, такхийта
Пайдабоцчу дала – дош доцчу дала; механа дайдала
Пе /бетта/ тоха – улле ца ван, тIе ца ван, къехкаш лела
Пиллиг хьекха – гонаха хьийза, тIехьийза
Пурхе ата – пурх /раз-гара/ вада, ида
Пхьуьйша волла –дахаран Iаткъамах тIех ларван
Пхьуьйшахь лаьхьа иэхье – къайллах кхерамаш тийса
ПIелг /болла/ бахийта – лачкъо, тало, зен дан
ПIелг а бетташ, харжа – шена луъ-луъург, хазахет-хетарг харжа, къасто
ПIелг /Iотта/ хьакхабалийта – эвхьазло лело, муьшка-наш ян
ПIендарш юккъе гIаж Iитта – тера-мера йоцу Iиттарш ян; догдеттIарг дийца
Рахь /ратIа/ ботта – пуьташ ботта
Рицкъ хила – доьгIна, Азаллехь язделла хила
Са даа – са гатдан, кIамдан, синна Iеткъа
Са даккха а, дола а ца вита – готта хьовзо
Са дахьа – са шегахьа даккха; чIогIа кхеравала
Са дита – кхалха
Са дуткъадала – са кIаддала, ирдала
Са кIажийн пхенашка досса – чIогIа кхеравала
Са лоццучу /лоцце/ тоха – синметта, са доллучу
Са малхадала – паргIатдала, зовкх хьега хIотта
Са тIехь латта –хаддаза /уллехь/ тIехь латта
Сах-пахе хила – са меттадеана; хьалха санна
Синехьа /вала/ верза – сине ладегIа
СинпIилдиг схьаэца – са эца, са лаца
Сискал лаха – рицкъа лаха
Тайнначохь дита – хазделлачохь
Тайнигех ловза – IаIам, пайдахинбоцург лело; берийн кхетамара валаза хила
Тап-марха ян – моттаргIанаш лело, тера лела
Тахьтаргех ловза – берийн ловзарех ловза, IаIам хин-боцург лело; берийн кхетам хила
ТIадам билла – чекхдаккха, хадо, йист яккха
ТIамарх /цIийх/ дола – амале дерза
ТIаьххьарчу новкъа вала – бармахь кешнашка боьдучу новкъа вала
ТIемаш довла – дIаэккха, дIаваха ойла кхиъна яьлла хи-ла
ТIе нехаш хьекха – емалван, доцург кхолла
ТIехула а ваьлла дIаваха – накъосталла ца деш, юха ца хьожуш, бен дIа ца хеташ, дIаваха
ТIехь дечиг даккха – чIогIа етта, таIзар дан
ТIома кIел волла – цхьаъ шен дезаршца тIелаца, цуьнан массо хIуманна тIехь дакъалаца
ТIуз тI****а – гIуллакхаш тодала, аьтто бала; тола
ТIурнене яхийта – стигал яхийта, /лекха/ лакха хьалак-хосса; садаккха; там бина, са стигла, мархашка даккха
ТIуьрлиг ботта – аьшпаш ботта
Уккал тIе хIума /тоха/ йилла – яьIни тIе хIума тоха; тоьхна меттавало
Ун дала – цхьаннах кхетта цамгар тIеяла; вониг даржа
Уппадваккха /гIибаваккха, гIибатттаса/ – чIогIа етта, йиттина, дегIана дола ца даллучу ваккха
Уьттаза ала – дукхазза; цкъа аьлла ца Iаш – масийттаза
Уьшала волла – зен-зуламна юкъаозо, декъаозо
Хаза воцчу вала – иэхь-бехках мукъавала, гIиллакхах воха; талха; къанвала
Харцхьа кховда – вуочу метте, ца оьшшучу кховда
Харцхьа тида – бIостанехьа; нийса ца тида /ца кхета/
ХатI доцчохь бохь богIа – дан цадеззачохь дан
Херо /юккъе/ йола – уьйр-марзо лахъяла, хервала
Хецна вита – шен лаамехь
Хецца дийца – ийза а ца луш, майрра, юха а ца хьоьжуш
Хецца яхийта – ма-йоьдду, урх малйина, юха ца ийзош
«Хи да» бахийта – луьра таIзар дан, ницкъ бан, етта
Хи хи тIе кхехьа – эрна къахьега
Хоршара вала – низам талхо, цхьана некъана нацкъара вала
Хорша верза – нисвала, кхета, низаме ван
Хотталахь восса – таро йоцчохь, ца лаахь а, лууш санна
ХьагI /гамо/ лаца – эмгаречу ойлан йийсаре ваха
Хьажо-ош тоха – лерина, дикка Iалашо а лаьцна
Хье схьаэца – синхааман Iаткъам бан; Iехо, тило
ХьеттIа маIа йолла – сий дайа, юьхьIаьржахIотто
Хьожа кхета – хаадала, туосадала; талха
Хьокханна тIе яха– сийдоцчу яла, юьхьIаьржахIотта
ХIоьра-хIора /хIера-хьоь/ даккха – даржо, тало, во-вшахдаккха
ХIу хада – тIаьхье йоцуш виса, орам бакъабала
ХIушт-пушт хила – дийцинарг, дан леринарг кхочуш ца хила, дийцар а хилла диса
Ца лозу корта бехка – шен гIуллакх доцург, бала бо-цург, цадогIург лело
Цергех хи дала – чIогIа хьоьгуш /сатесна; езаелла/
Церг /таса/ тоха – чоме хьажа, жимма кхалла
Церг яхийта – акха лазо, дезар дан
Цхьа агIо лаца – цхьаьнгахьа вала, цхьанна тIаьхьа
хIотта
Цхьана бIаьргахь велха – дог ца догIуш /моттаргIанна/
Цубуу /ата/ чуяхьа – бат ата, бетах хIума тоха
ЦIакел дехьеш яхка – гIуллакх гена тетта, тIаьхьатетта
ЦIартIе яккха – маре йига; долаяккха
ЦIарца ловза – кхераме, бохаме дерг лелон
ЦIерга эккха – хIалакьхила
ЦIе тоха – цIарца билгалъяккха
ЦIе яккхийта – хьуьнар гайта; цIарца нахе ша вийцийта
ЦIий лаха – бекхам бан
ЦIий мийла – чу са ца доуьйтуш ницкъ бан, гIело ян, вацо
ЦIийца даккха – тIамца, вер-вакхар а нислуш, хала
ЦIоьк ала /цIук баккха/ – барт баккха
ЦIуквала – баIвала, лерина кечвала
ЦIурк туьллучу кхача – чекхдолучу кхача, болх йисте боллучу
Чам бала – дог дала, кIордо
Чан тийсийта – хьалхара идийта; кхеро, иэшо
Чевна тIе туьха тийса – дог детI-детIарг юх-юха дийца, карладаха
Чекх са гайта – ма-варра /ледарчу агIор/ ша гайта
Чомехь дуьне даа – лартIехь, кхин даккхийчех зен-зулам доцуш
Чохь вахкавала – кийрахь вахкавала
Чохь виса – кIелвиса, аравала де доцуш, меттахь воьжна виса
ЧухIотта – чохь-арахь оьшург дар шена тIе а лаьцна, йолах болх бан; кийрахь IаIа, дагах кхета
Чучча /баха/ ваха – тIеттIаваха; вовшех хьарча, лата
ЧIанаваккха – долчух ваккха, къийван
ЧIиччIашка ваха –лазийна я дегазаллина юьхь хебар-шка яхийта /яха/; дегазаллин йийсаре ваха
ШайтIан бIаьра хьежа – бIаьрганегIар ца тухуш, цхьа-на метте кIирвоьлла хьежа
ШайтIа кийра дола – шайтIан мукъа ваха, шен амалехь доцург лело
ШайтIане пIелгаш Iиттийта – хиндоцчуьнга сатийса, цахиндолчуьнга сатийсарца, ша-шен садаа
Шамали лекха – кIадда ца деш, мукъа Iан
Шен дикнах чекхвала – цхьаьнггера а гIо а доцуш, не-хан дикане са а ца туьйсуш
Шечунна тIегIерта – ша бохучунна, шена луучунна
Ши /ши-кхо/ дош ала – доцца ала, кIеззиг къамел дан
Шина гIанта тIехаа гIерта – шина метте /дарже/ цхьа-босса кхийда
Эсала караваха – атта, дуьхьало ца еш караваха; шен лаамехь
Юкъ ехка – цхьана Iалашонна, нигатна гIароллехь лат-та, даима кийча, сема хила
Юкъ яста – герз охьадилла, тIом сацо, маьршачу дахар-на тIеверза
Юккъехула шениг дийца – кхечуо дуьйцург тидаме а ца оьцуш, шена луург, шен садуург дийца
Юм яйта – эккхо, лалла, вадийта; масъян
Юьстах латта – тобанца воцуш, ша къаьстина; дакъа ца лоцуш
Яхь яха – цхьана хIуманна иракарахIитто; яхье ваха
ЯьIни тIера лаца – вортанна тIера, карара ца волу волччу меттера лаца
ЯьIни тIе хаа – коьшкала хаа, тIевожа, шена хьалхара лело
Iад дула – таIзар дан, ницкъ бан
Iажрахьта хIотта – карчам /пачхьалкхан карчам/; къаьхьа де хIотта
IалагIожа вовшахтоха – цхьаьна цадогIурш цхьаьна-детта
Iаьл-даьIахк а ца /йита/ йиса –хIумма а буха ца диса
«IаьнцI-IаьнцI» бахийта – етта; къиза /етташ/ хьовзо
Iетто дог даийта – чIогIа дог даккха, дохковаккха
(с) Нохчалла, Л.М. Ибрагимов, 2005г.
Нохчийн фразеологизмийн маьIнадаран дошам
